Giriş Koruması (IP) sınıfı: Neden önemli

Elektrikli ortamlarda çalışmak tehlikelidir. Bu tehlikelerin azaltılması için elektrik çalışanlarının olası kazalardan korunmasına yardımcı olmak amacıyla kıyafet, eldiven, bot vb. gibi güvenlik ekipmanları kullanılır. Daha az belirgin olan güvenlik önlemi ise elektrik sisteminin bakımı için kullanılan test ekipmanının tasarımıdır.

Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC) 61010 standardı, elektrikli ekipmanlar için ölçüm, kontrol ve laboratuvar kullanımına yönelik güvenlik gerekliliklerini kapsar. Bu standart, test ve ölçüm devrelerinin yanı sıra cihazlara yönelik gereklilikleri içerir. Bu standardın en önemli yönlerinden biri sıvılara ve katı nesnelere karşı korunmadır. İzolasyon parçalarında birikmiş yabancı maddeler tehlikeye yol açabilir ve yabancı madde birikmesi potansiyel olarak yangının yayılmasına neden olabilir.

Taşınabilir elektrikli test cihazlarının çoğu temiz oda ortamlarının dışında kullanılır ve bu nedenle, testin yapıldığı ortam koşulları genellikle zorludur. Nem, toz ve sıcaklıktaki aşırılık, testi olumsuz etkiler. Bu makalede Kirlilik Derecesi ve Giriş Koruması (IP) sınıfları ile bunların cihaz tasarımı ve kullanıcı seçimi için neden kritik olduğu incelenmektedir.

Daha önce belirtildiği gibi IEC 61010, hem sıvılara hem de katı nesnelere karşı korumayı nitelendirir. En yaygın sıvı su, en yaygın katı nesne ise tozdur fakat teller, parmaklar, aletler vb. gibi diğer öğeler de göz önünde bulundurulur. IEC, bu harici öğeleri "kirlilik" olarak sınıflandırmaktadır ve testin gerçekleşeceği ortamdaki kirlilik düzeyini belirlemek için bir derecelendirme sistemi oluşturmuştur.

IEC 60947-1 standardı, bir ortamda beklenebilecek kirlilik veya kontaminasyon düzeyini açıklar. Kirlilik Derecesi; tozun, iletken parçacıkların veya test ortamında birikip performansı veya güvenliği etkileyebilecek diğer maddelerin neden olduğu kontaminasyonun derecesi olarak tanımlanır. Toz ve diğer kirleticilere ek olarak nem ve sıcaklık da sayıyı etkiler; sayı ne kadar yüksek olursa iletken kirlilik seviyesi de o kadar yüksek olur.

Kirlilik Derecesinin daha karmaşık bir açıklamasını isteyenler için aşağıdaki bilgiler standarttan alınmıştır:

"Nemin higroskopik emilimine veya yoğuşmasına yol açarak dielektrik güçte ve/veya yüzey direncinde azalmaya neden olan iletken veya higroskopik toz, iyonize gaz ya da tuz miktarı ve bağıl nem ve bunun oluşma sıklığı."

Kirlilik Derecesi, kaçak ve açıklık mesafelerini etkiler. Underwriters Laboratories ve IEC gibi güvenlik standardı kuruluşları, derece seviyelerini aşağıdaki gibi kategorize etmektedir:

Kirlilik Derecesi 1:: Kirlilik yoktur veya yalnızca kuru, iletken olmayan kirlilik vardır. Kirliliğin bir etkisi yoktur. Temiz bir oda ortamı.

Kirlilik Derecesi 2: Normalde yalnızca iletken olmayan kirlilik vardır. Yoğuşmadan kaynaklanan geçici iletkenlik beklenir. Laboratuvar veya ofis ortamı.

Kirlilik Derecesi 3: İletken kirlilik veya yoğuşma nedeniyle iletken hale gelen kuru, iletken olmayan kirlilik vardır. Zorlu endüstriyel ortamlar.

Kirlilik Derecesi 4: Kirlilik; iletken toz, yağmur veya kardan kaynaklanan sürekli iletkenliğe neden olur. Aşırı nemli ve/veya tozlu dış mekân ortamları.

Testin gerçekleştirileceği ortamın, güvenli cihaz tasarımı üzerinde önemli bir etkisi vardır. Bu da bizi IP derecelendirmesine ulaştırır.

Giriş Koruma (IP) sınıfı

Elektrik sorunları genellikle hava kötü olduğunda ortaya çıkar. Yağmurda, su sıçrarken test yapılması yaygın olmayan bir durum değildir. Testler kirli ve tozlu ortamlarda da yapılır. Cihazlar genellikle eşit derecede kötü ortamlarda saklanır ve bazen dışarıda bırakılarak her türlü hava koşuluna maruz kalır.

IP sınıfı, elektrik kutularının yabancı maddeleri (toz, nem, sıvılar) engellemedeki etkinliğini gösterir. Cihazın, kullanılacağı ortam için güvenli olup olmadığını belirtir. IP sınıfı sistemi, IEC tarafından 529 Standart'ında belirlenmiştir. Bu sistem, her biri ayrı özelliği gösteren iki basamaktan oluşur. İlk sayı, tehlikeli parçalara (teller veya aletler gibi) ve katı yabancı nesnelere (toz gibi) karşı korumayı belirtir. İkinci sayı, neme karşı korumayı gösterir. Sayı ne kadar yüksek olursa koruma derecesi o kadar iyi olur.

Aşağıdaki tablolarda IP sınıfına göre koruma seviyesi gösterilmektedir:

       
Tehlikeli parçalara erişime karşı koruma (ilk basamak)

Katı yabancı maddelerin girişine karşı koruma (ilk basamak)

         
Sıvı girişine karşı koruma (ikinci basamak)

   
Örnek olarak IP54 sınıfına bakalım. Her basamağın ayrı bir sınıfla ilgili olduğunu unutmayın. "5" seviyesi, modelin "toz korumalı" olduğunu ve 1,0 mm'lik bir telle yabancı madde girişlerine karşı korunduğunu gösterir. Bundan yüksek yalnızca bir kategori vardır: "Toz geçirmez." İkinci basamak nemi gösterir. "4" sınıfı, "herhangi bir yönde sıçrayan suya" karşı direnç anlamına gelir.

Alternatif olarak, IP40 sınıfına sahip bir cihaz yeterli toz korumasına sahip olabilir ancak suya karşı herhangi bir korumaya sahip değildir ve açık alanda veya nemli iç mekânlarda kullanılmamalıdır. Bazı aletlerin birden fazla sınıfı vardır; biri kapağı açık haldeyken, diğeri kapağı kapalı (depolama için) haldeyken daha yüksek bir sınıf. Hem "kapak açık" hem "kapak kapalı" değerlerini doğrulamak iyi bir uygulamadır.

Cihaz üreticileri, cihazlarının IP sınıflarını yayınlamalıdır. Sınıfı, testin gerçekleştirileceği ortamla karşılaştırın.

Sonuç

Elektrikli test cihazları genellikle zorlu ortamlarda kullanılır. Ortamın yapısını ve Kirlilik Derecesini anlamak, bu ortamı kaldırabilecek ve güvende kalmanıza yardımcı olacak bir cihaz seçmek için kritik önem taşır. Bir taş ocağı veya çimento fabrikasında çalıştığınızı hayal edin. İletken toz havada her yerdedir. Peki ya nem seviyesinin yüksek olduğu bir kâğıt hamuru ve kâğıt fabrikası? Aynı durum, dünyanın yüksek nem veya diğer hava koşulları bulunabilecek farklı bölgeleri için de geçerlidir.

IP sınıfı sizin için test ortamının uyumluluğuna yönelik bir kılavuzdur. Ortamınızı tanıyın ve ardından cihazı ve kendinizi korumak için gereken minimum IP sınıfını belirleyin. Minimumun ötesine geçen bir cihaz artı puan olur. IP sınıfı minimumunuzun altında olan herhangi bir cihazdan kaçının.