Alt İstasyon Temeli - Alt istasyonlar konusunda kim, ne, nerede, ne zaman ve neden!

Hızlı bir "Bil bakalım kim?" oyununa var mısınız? Varsınız tabii. 

Arabayla işe giderken beni yolun kenarında görebilirsiniz. Belki de öğleden sonra bisiklet sürmeye çıktığınızda beni bir patikada görmüşsünüzdür. Belki beni evinizden bile görebiliyorsunuzdur; şanslısınız! 

Ben kimim? Bildiniz (ya da bu blogun başlığını okudunuz): Bir alt istasyon! Hadi ama, daha güzeli var mı? Aşağıdaki resme bir bakın. Kesinlikle çok güzel.

Tamam, şaka yapıyoruz. Peki o elektrikli ekipman karmaşasında neler olup bittiğini az da olsa merak etmiyor musunuz? Ettiğinizi biliyoruz.

Peki, alt istasyon nedir?

Alt istasyon; jeneratörleri, devreleri, hatları ve diğer ekipmanları devreye alıp devreden çıkararak dağıtım güç şebekesi ile iletim sistemleri arasında iletişim ve bağlantı kurmak için kullanılan yüksek gerilimli bir elektrik sistemi tesisidir. 

Bu arada dağıtım şebekesi, elektrik şebekelerinde elektrik gücünü güvenli ve insan dostu seviyelere düşürerek evlerimize ve iş yerlerimize elektrik sağlamaya yardımcı olan son bileşendir.

Bir alt istasyon, elektrik şebekesi boyunca kullanılabilmesi için AC gerilimini bir seviyeden diğerine "kademelendirir". Ayrıca AC (alternatif akım) ve DC (doğru akım) arasında geçiş yapabilir. Harika! Elektrikli ekipmana gerekli gizliliği sağlamak için alt istasyonların çevresi genellikle kapatılır veya belki de amaç, hepimizi yüksek gerilimlerden korumaktır. Bundan emin değilim, konu belirsizliğini koruyor.

Devre kesicilerle donatılmış olan alt istasyonlar, gerilim dalgalanmalarına ve artan yüke karşı koruma sağlayıp akım akışını izleyerek dağıtım sisteminin koruyucusu görevi görür.

Boyut açısından da farklılık gösteren alt istasyonlardan küçük olanlarda yalnızca bir transformatör bulunabileceği gibi, büyük olanlarda onlarca anahtar, transformatör ve diğer ekipman bulunabilir.
 

Lütfen tüm bu ekipmanlar hakkında biraz bilgi verin.

Burada en büyük oyuncular transformatörler, devre kesiciler ve anahtarlar olacaktır. Transformatörlerle başlayalım. Bu arkadaşlar son derece yüksek gerilimleri alıp daha düşük, daha başa çıkılabilir bir gerilime (10.000 volt gibi) düşürerek bunların biz insanlar tarafından dağıtım sisteminde kullanılabilmesini sağlayacaktır. Devre kesiciler ve anahtarlar, alt istasyonun dağıtım sisteminin belirli bileşenlerini doğrudan kontrol ve izole etmesine olanak tanıyan ayrılmaz ikilidir.

Ancak daha fazlası da var. Genellikle alt istasyonlar bir veri yoluyla üretilir. Veri yolu, akımın birçok yönde bölünmesiyle gücü sistemden çıkarmak için kullanılan ve anahtarlardan oluşan çelik bir yapıdır. Bir alt istasyonu turlamanın eşsiz zevkini yaşarsanız gerilim çıkışını eşitlemeye çalışan bir kapasitör de görebilirsiniz.

Üstelik bununla da kalmıyor. (Bir alt istasyon ziyareti büyük ihtimalle böyle anlatılmaz ama böylesi güzel. Değil mi?) Başka bileşenler de var. Aralarında şunlar olabilir (ancak bunlarla sınırlı değildir): Aküler, ölçüm cihazları, dirençler, teller, kablo, kondansatörler, reaktörler ve röleler. Bu liste sadece bir başlangıç. Bir alt istasyonda bulunan ekipmanların upuzun listesinin yakınından bile geçemez. Bu bileşenler hakkında gerçekten daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız buraya gelin. 

Tüm alt istasyonlar aynı mı?

Hayır. Alt istasyonlar üç kategoriye ayrılabilir: Yükseltici, alçaltıcı ve dağıtım. Kulağa step aerobik eğitmenlerinin diyeceği bir ifade gibi geliyor!

Neyse, yükseltici iletim alt istasyonuyla başlayalım. Adı her şeyi anlatıyor. Yükseltici iletim alt istasyonu, yakındaki bir elektrik santralinden elektrik gücü alır, bir transformatör kullanarak gerilimi artırır ve yolcu eder. Bu alt istasyon çeşidi, iletim hatları arasında güç dağıtmak için bir iletim veri yolu (daha önce bahsettiğimiz) kullanır. Yükseltici alt istasyonlar, gerilim ne kadar yüksekse güç de o kadar verimli aktarıldığı için özellikle faydalıdır.  

Ardından, alçaltıcı iletim alt istasyonlarımız mevcuttur. Bunlar elektrik şebekesi bileşenlerini bağlamak için kullanılır ve genellikle anahtarlama noktalarında bulunur. Adından da anlaşılacağı gibi, alçaltıcı alt istasyon; iletim seviyelerindeki gerilimi endüstriyel uygulamalar için faydalı olabilecek alt iletim gerilimine düşürür. Alt iletim gerilim hatları böylece endüstriyel tesislere veya dağıtım alt istasyonlarına güç sağlayabilir.

Ve şimdi en son alt istasyon tipinden bahsetmiş olduk: Dağıtım. Muhtemelen farkında değilsiniz ama bunlar en çok bildikleriniz. Dağıtım alt istasyonları evlerimizin ve ofislerimizin yakınında (veya son kullanıcının bulunabileceği herhangi bir yerde) bulunur. Bu alt istasyonlar gücün hepimize güvenli şekilde sunulması için iletim veya alt iletim gerilimini daha da düşürecektir. Dağıtım alt istasyonları bazen yer altında bile bulunur. Dolayısıyla bunları günlük hayatınızda görmezsiniz.
 

-Meredith Kenton, Digital Marketing Assistant, Megger – Valley Forge